Filozof. Urodził się w Królewcu. Jego ojciec był ubogim rymarzem, matka – córką rękodzielnika. Rodzina Kantów wyznawała luteranizm, kultywowała tradycje pietystyczne. Immanuel ukończył królewieckie gimnazjum w 1740 roku. Dodatkowe nauki teologiczne pobierał u profesora uniwersytetu Johanna Friedricha Schulza – ewangelickiego teologa , matematyka i filozofa, a także duchownego i profesora matematyki na Uniwersytecie w Królewcu. Schultz był bezpośrednim uczniem Christiana Wolffa – filozofa, od którego Kant przejął później znaczną część problematyki i słownictwa.
Najprawdopodobniej około 1746 roku Kant skończył studia i aż do 1754 roku – zmuszony trudną sytuacją materialną – pracował jako nauczyciel domowy w podkrólewieckich miejscowościach. W 1755 roku zdał egzamin magisterski, a wkrótce potem obronił pracę habilitacyjną. Na królewieckim uniwersytecie wykładał logikę, metafizykę, matematykę, fizykę i geografię, w 1770 roku uzyskując tytuł profesora. Stabilizacja zawodowa poprawiła sytuację materialną filozofa, nie można jednak stwierdzić, że był on człowiekiem zamożnym. Własny dom kupił dopiero w 1784 roku. W okresie od 1770 do 1781 roku Kant opublikował tylko kilka drobnych rozpraw, nie zwiastujących ogromnego dorobku lat późniejszych. Był typem naukowca, całkowicie bez reszty skoncentrowanego na swej pracy. Nie podróżował dalej niż 40 km od Królewca. Jego tryb życia był bardzo radykalny, a porządek dnia precyzyjnie ustalony i nieprzekraczalny: na uczelni przebywał głównie rano, obiady zazwyczaj jadał z przyjaciółmi, po południu czytał i spacerował. Wykładał teraz logikę, filozofię i okresowo mineralogię i pedagogikę.
Profesor Kant w opinii współczesnych uchodził za pedanta i samotnika, nie założył rodziny, a całe życie poświęcając swej pasji – nauce. Według mu współczesnych był znakomitym wykładowcą i wychowawcą. Biografowie twierdzą, że biografia Kanta jest historią jego pism. W 1792 roku jego dzieło Religia w obrębie samego rozumu zostało wstrzymane przez cenzurę, a autora spotkało ministerialne upomnienie – zakaz zabierania głosu w sprawach religii. Wiązało się to jednak ze zmianami politycznymi – objęciem władzy przez Fryderyka Wilhelma II i wydaniem edyktu religijnego, kończącego okres tolerancji. Do końca życia Immanuel Kant pokonał wszystkie szczeble uniwersyteckiej kariery, aż po stanowisko rektora. Zmarł w Królewcu w 1804 r.
Kant przeszedł do historii jako autor „filozoficznego przewrotu kopernikańskiego”. Potrafił na gruncie swojej filozofii dokonać tego, czego nie udało się nikomu wcześniej pogodzić – przezwyciężyć opozycję racjonalizmu i empiryzmu. Jego filozofia jest też swoistą próbą kompromisu nauki i wiary, a także materializmu i idealizmu. Konstruując swoją teorię poznania w Krytyce czystego rozumu Kant wyszedł od analizy sądów, które podzielił na sądy a priori – niezależne od doświadczenia, mające swoje źródło w umyśle, konieczne i powszechne oraz sądy a posteriori – opierające się na doświadczeniu. W drugim podziale rozróżniał sądy na analityczne – objaśniające i systematyzujące wiedzę posiadaną i syntetyczne – które poszerzają wiedzę. Filozof otrzymał jeszcze inny rodzaj sądów – sądy syntetyczne a priori, które dostarczają wiedzy o przedmiocie, wykraczającej poza tę zawartą w jego pojęciu, nie odwołując się przy tym do doświadczenia oraz mają charakter pewny i powszechny, dlatego stanowią fundament nauki. Przyjmując ten rodzaj sądów twierdził, że metafizyka jako dyscyplina, zajmując się kwestią istnienia Boga czy podstawami moralności może stać się nauką, jeśli tylko będzie opierać się na sądach syntetycznych a priori. Badając podstawę formułowania sądów o przedmiotach, Kant połączył dwie tradycje – racjonalizm z empiryzmem. Wyodrębnił istnienie dwóch płaszczyzn – płaszczyzny noumenów (czyli rzeczy samych w sobie), niepoznawalnej ani zmysłowo ani rozumowo oraz płaszczyzny fenomenów – wszelkie poznawalnych empirycznie zjawisk.
Proces poznania polega według Kanta na tym, że „rzeczy same w sobie” oddziałują na zmysły, dostarczając wrażeń, organizowanych potem przez umysł, który nadaje im określoną formę i pozwala zrozumieć zjawisko. Dwa pnie poznania – zmysły i umysł – posiadają odrębne właściwości. Zasadami myślenia zajmuje się logika (bada aprioryczne kategorie poznania), natomiast czynnikami poznania zmysłowego – estetyka (bada aprioryczne formy zmysłowości). Obydwie dyscypliny określił Kant mianem transcendentalnych, czyli niezależnych od doświadczenia, pierwotnych. Człowiek, chcąc mieć pewność zupełności poznania, nie zatrzymuje się na tym, co jest dane zmysłowości. Przedłuża szereg przyczyn i warunków poza granice możliwego doświadczenia. W ten sposób powstają idee transcendentalne. Według Kanta rozum organizuje wyobrażenia za pomocą pojęć i poprzez nie dokonuje przejścia od wyobrażeń do przedmiotów. Takie postawienie problemu było w filozofii czymś zupełnie nowym. Do tej pory sądzono, że to dzięki doświadczeniu człowiek tworzy pojęcia. Podobnie jak odkrycie Kopernika zmieniło sposób patrzenia człowieka na świat, tak i rozumowanie Kanta zmieniło całkowicie optykę teorii poznania. Stąd sam Kant, świadom doniosłości swojego odkrycia, określił je mianem „przewrotu kopernikańskiego”.
Nurt etyczny filozofii Kanta zawarty jest w dziele Krytyka praktycznego rozumu, w którym autor zajmuje się normami regulującymi zachowanie i działanie człowieka. Analizuje, czy ludzka moralność jest zbudowana tylko przez normy społeczne, religijne, czynniki wrodzone, czy jest w niej element wrodzony, aprioryczny, niezależny od kultury czy religii, w której dana osoba została wychowana. Istota działania moralnego, zdaniem Kanta, leży w rozumnym działaniu człowieka. Ludzkie działanie może być określone jako dobre tylko wtedy, kiedy cechuje się bezinteresownością i kiedy pobudką jest dobra wola, a nie strach przed karą czy chęć uzyskania nagrody. Zdaniem Kanta istnieje takie prawo, będące powszechne i niezależne od wszelkich okoliczności życia. Prawo to ma charakter formalny i nakazujący, stąd zostało nazwane przez filozofa imperatywem kategorycznym, a zostało sformułowane tak: postępuj tylko wedle takiej maksymy, co do której możesz zarazem chcieć, żeby stała się powszechnym prawem. By refleksja moralna miała sens, trzeba przyjąć trzy założenia: człowiek jest wolny, niezależny od innych osób bądź czynników zewnętrznych, człowiek ma nieśmiertelna duszę, gdyż jedynie ona jest uzasadnieniem rozwoju moralnego i dążenia do doskonałości i wreszcie założenie istnienia Boga, który jest dla filozofa gwarantem sprawiedliwości i określa bezwzględnie, co jest dobrem, a co złem. Wywodzącym się bezpośrednio z teologii Lutra (Nauka o dwóch regimentach) jest pogląd Kanta, że człowiek jest istotą żyjącą dwóch światach: zjawisk i zmysłów (tu jest zdeterminowany przez prawa natury) i rozum (tu jest wolny). Dlatego dla filozofa twierdzenie, że nie da się pogodzić ludzkiej wolności z istnieniem Boga jest fałszywe.
Rozważania antropologiczne Immanuela Kanta mają charakter bardzo praktyczny i dotyczą między innymi wolności, moralności i relacji międzyludzkich. Po zbadaniu władz poznawczych człowieka i problematyki woli skłanianej przez rozum Kant opisał także formy uczuć. Tu najważniejszym ustaleniem Kanta jest stwierdzenie całkowitej bezinteresowności piękna. Filozof zajmuje się też rozwiązaniem problemu celowości i stwierdza, że uczucie piękna uczy nas bezinteresownej miłości, a uczucie wzniosłości wzmaga zainteresowanie tym, co nadzmysłowe. W biegu historii istnieje postęp kultury, której zadaniem jest oderwanie człowieka od zezwierzęcenia i naturalności. Odkrycie sfery nadzmysłowej każe przyznać człowiekowi wyżyny celu ostatecznego stworzenia świata, wzmacnia się też argument na istnienie Boga, a jest on jest gwarancją zaistnienia państwa celów. Kant, twierdził, że dowód na istnienie Boga tkwił w ludzkim rozumie jeszcze przed najwcześniejszym stadium jego rozwoju pisząc: „Bóg nie jest istotą poza mną, lecz czystą myślą we mnie. Bóg jest moralno-praktycznym, sam siebie stanowiącym rozumem”. Perspektywa kantowskiego transcendentalizmu, każąca rozpatrywać wszystkie zjawiska ze względu na człowieka, prowadzi do wniosku, że to człowiek nadaje światu wartość, to człowiek wprowadza do świata porządek, kierując się misją i odpowiedzialnością za świat. Zejście z tej drogi oznacza utratę statusu „osoby” i zezwierzęcenie.
Próby odpowiedzi na pytanie, kim właściwie jest człowiek, są zwieńczeniem filozoficznej pracy Kanta. Jego myśl otworzyła nowe perspektywy ludzkiemu poznaniu. Była z jednej strony syntezą filozofii jego epoki, z drugiej zaś początkiem i inspiracją do powstania nowego systemu i nowych myśli filozoficznych idealistów niemieckich – Johanna Gottlieba Fichtego, Friedricha Wilhelma Schellinga i Georga Wilhelma Friedricha Hegla.
Najważniejsze dzieła Kanta to: Krytyka czystego rozumu, 1781, Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka, 1783, Uzasadnienie metafizyki moralności, 1785, Krytyka praktycznego rozumu, 1788, Krytyka władzy sądzenia, 1790, Metafizyka moralności, 1797, Metafizyczne założenia nauk przyrodniczych, 1786, Religia w obrębie samego rozumu, 1793.
