We wtorek, 10 marca, o godz. 17.30 Polskiego Towarzystwo Ewangelickie Oddział w Gdańsku serdecznie zaprasza na kolejne spotkanie PTE, które odbędzie się w plebanii Parafii Ewangelicko-Augsburskiej przy ul. Kościuszki 51 w Sopocie.
Gościem spotkania będzie dr Janusz Mosakowski z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego, który wygłosi prelekcję, pt. Johannes Knade, Michael Meurer, jako literaccy bohaterowie Reformacji w XIX-wiecznej powieści niemieckiej.
Wstęp wolny.
Jacob Knade (znany także jako Jakob Knade lub Jakob Knothe; ur. ok. 1495 w Gdańsku, Prusach Królewskich, zm. w 1564 w Loitz, Księstwo Pomorskie) studiował na uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą. Był mnichem dominikańskim, został wyświęcony na kapłana w 1516 r. W 1518 r. Jako wikariusz zaczął głosić Ewangelię pod wpływem pism luterańskich w kościele św. Piotra i Pawła w Gdańsku. Uznawany za pierwszego kaznodzieję reformacji w Polsce. Ok. 1525 r. poślubił Annę Rastenberg, przyrodnią córkę byłego burmistrza Marienberga Rohböse. Był jednym z pierwszych żonatych duchownych.
Niedługo potem biskup Matthias von Leslau aresztował Knadego i uwięził w Subkowych. Po sześciu miesiącach dzięki wstawiennictwu jego teścia u króla polskiego, zwolniono Knadego pod warunkiem, że opuści miasto Gdańsk.
Na skutek starań władcy Prus Książęcych, Albrechta I Hohenzollerna, Knade został uwolniony z więzienia na początku 1527 roku, jednak nałożono na niego zakaz powrotu do Gdańska. Po krótkim epizodzie pracy w Malborku i w zamku w okolicach Torunia, w 1528 schronił się w Prusach Książęcych. Był kaznodzieją w parafiach luterańskich w Działdowie (Soldau), Morągu (Mohrungen) i Nidzicy (Neidenburg). Z powodu konfliktu o charakterze teologicznym z biskupem pomezańskim Paulem Speratusem, kierującym luteranizacją Prus w imieniu księcia Albrechta I, Knade w 1535 roku był zmuszony opuścić Prusy Książęce i przeniósł się na Pomorze Zachodnie. W latach 1543–1544 był pastorem w Anklam (Meklemburgia). W 1543 r. został zdjęty z urzędu przez synod kościoła za udział w miejskich zamieszkach. Następnie pracował we Wkryujściu (Ueckermünde, Meklemburgia). Po uzyskaniu w 1550 stopnia magistra na uniwersytecie w Gryfii (Greifswaldzie) został luterańskim proboszczem w parafii w Loitz (Meklemburgia), gdzie zmarł w 1564 r. Jego żona Anna powróciła do Gdańska, gdzie zmarła około 1581 r.
Michael Meurer (znany też jako Michael Muris, Michael a Muris Galliculus lub Michael Haenlein (ur. ok. 1475 r. w Hainichen, zm. 1537 r. w Królewcu) był cysterskim mnichem w klasztorze Altzella od 1499 r., gdzie otrzymał stypendia filozoficzne, teologiczne i muzyczne. W 1500 r. Meurer został zarejestrowany na uniwersytecie w Lipsku (jako brat Michael de Henichen), a w 1525 r. na uniwersytecie w Wittenberdze (jako Michael Meurer ex Henekein). Już w 1514 r. opublikował kilka pism, w tym Compendium musicae. W 1519 r. wydano jego pismo De statu animae. Od 1520 r. Korespondował z Marcinem Lutrem i prawdopodobnie opuścił klasztor w 1522 r., kiedy to wyjechał do Wittenbergi i ożenił się.
Kiedy w 1525 r. Rada Miasta Gdańska poprosiła o wykształconego ewangelickiego kaznodzieję, a Johannes Bugenhagen nie mógł podjąć się tego zadania, Luter polecił w liście do Rady z 5 maja 1525 r. Michaela Meurera. W Gdańsku powierzono mu ambonę Kościoła Mariackiego, gdzie po raz pierwszy głosił kazanie w dniu Pięćdziesiątnicy. Kontynuował swoją posługę aż do stłumienia pierwszej fali reformacji w Gdańsku przez króla Zygmunta I Starego.
Książę Albrecht I zabrał Meurera do Prus, gdzie duchowny został archidiakonem w Kętrzynie (Rastenburg), a także objął stanowisko zastępcy biskupa Mazur. Meurer pełnił wiodącą rolę na kętrzyńskim synodzie w 1531 r., który był poświęcony negocjacjom z wyznawcami Kaspara Schwenckfelda. Na synodzie tym zgromadziło się całe mazurskie duchowieństwo. Książę Albrecht bardzo cenił Michaela Meurera jako teologa, powierzając mu specjalne zadania, którym było m.in. przetłumaczenie Sententiae patrum de coena domini Filipa Melanchthona na język niemiecki. Meurer był także kompozytorem hymnów.