LEOPOLD von WINTER
(1823–1893)

Nadburmistrz Gdańska w latach 1862–1890. Syn Karla Adolpha Leopolda von Wintera (1794–1864), luterańskiego pastora i superintendenta, pedagoga, inspektora szkolnego w Świeciu oraz Charlotty Krüger (1804–1882). Był jedną z najwybitniejszych osobowości miasta w 2. połowie XIX w. Dzięki niemu prowincjonalny wówczas Gdańsk został przekształcony w nowoczesne miasto.
Po wstępnych naukach w szkole w Świeciu uzyskał maturę w gimnazjum w Bydgoszczy. Studiował prawo handlowe i ekonomię komunalną na uniwersytecie w Berlinie. Po studiach pracował w administracji państwowej w rejencjach w Kwidzynie, Gdańsku i Malborku. W latach 1850–1859 był radcą ziemskim powiatu Lebus koło Frankfurtu nad Odrą, a od 1859 radcą w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Berlinie i komisarycznym prezydentem policji w tym mieście. Był żonaty z Henriettą Dieteriori (1828–1898), córką berlińskiego profesora ekonomii, sanitariuszką na froncie podczas wojny prusko-francuskiej. Ich jedyny syn Johannes (1851–1865) zmarł na gruźlicę płuc. Po śmierci syna Winterowie adoptowali dziewczynkę imieniem Margaretta.
W 1862 roku został wybrany przez Radę Miejską Gdańska na dwunastoletnią kadencję pierwszego burmistrza. Z racji zajmowanego stanowiska od 1866 do 1890 roku był z królewskiej nominacji członkiem izby wyższej pruskiego parlamentu w Królewcu, a w latach 1871–1878 posłem do niemieckiego parlamentu (Reichstag) z powiatów sztumskiego i kwidzyńskiego.
W czasie pierwszej kadencji nadburmistrza Wintera priorytetem było poprawienie stanu sanitarnego miasta poprzez doprowadzenie do miasta zdrowej wody pitnej i założenie miejskiej sieci kanalizacyjnej z oczyszczalnią ścieków. Od lat apelował o to do włodarzy Gdańska wieloletni radny, lekarz Albert Liévin. Symbolem zakończenia tego etapu prac było uruchomienie w 1875 roku na  Targu Maślanym neogotyckiej  fontanny, na której umieszczono żeliwne medaliony z wizerunkami osób zasłużonych dla tego przedsięwzięcia, w tym nadburmistrza Wintera.
W czasie jego drugiej i części trzeciej kadencji Wintera głównym zadaniem Zarządu Miasta stały się prace przy modernizacji gdańskich ulic, trwające blisko 30 lat. Po założeniu instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych i gazowych jezdnie wykładano brukowcami, place i części chodników kostką granitową, a chodniki głównych ulic kamiennymi płytami. Materiał sprowadzano przede wszystkim ze Szwecji. Dla poprawy komunikacji miejskiej w latach 70. XIX w. mimo protestów mieszkańców rozebrano przedproża na najbardziej ruchliwych ulicach – Długiej, Ogarnej, Tkackiej, Targu Rybnym. W 1873 roku otwarto pierwszą linię  tramwajów konnych.
Za rządów nadburmistrza Wintera na rzecz miasta zmieniło ono zasadniczo swój charakter, rozpoczynając drogę do nowoczesności. W 1878 Gdańsk stał się stolicą nowej prowincji – Prusy Zachodnie, której biura mieściły się w okazałych gmachach zbudowanych w latach 1881–1886 przy  Nowych Ogrodach. Od 1870 roku Gdańsk z Sopotem połączyła kolej podmiejska, a z Berlinem nowa linia kolejowa. Rozbudowane zostały państwowe zakłady, stocznia wojenna i  fabryka karabinów, dające zatrudnienie kilku tysiącom robotników. W 1889 roku przy ul. Jana z Kolna rozpoczęto budowę prywatnej Stoczni Schichaua.
Za największą porażkę swojej dwudziestosiedmioletniej pracy na rzecz Gdańska nadburmistrz Winter uważał to, że nie udało się rozebrać, wzorem Szczecina,  nowożytnych umocnień otaczających miasto i blokujących jego rozwój. Ze względów strategicznych nie wyrażał na to zgody sztab generalny niemieckiej armii, gdyż Gdańsk – mimo już przestarzałych umocnień – nadal był zaliczany do twierdz pierwszej rangi, ważnego ogniwa w obronie państwa przed ewentualnym atakiem rosyjskiej floty.
Winter był członkiem wielu gdańskich organizacji naukowych i społecznych, w tym Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, Niemieckiego Stowarzyszenia Opieki Zdrowotnej, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego oraz współzałożycielem Zachodniopruskiego Towarzystwa Historycznego w Gdańsku.
Leopold von Winter zakończył pracę w 1890 roku, wówczas Rada Miejska w uznaniu jego wielkich zasług przyznała mu tytuł  honorowego obywatela Gdańska. Zmarł w 1893 roku w swoim majątku w Świeciu.

Opracowano na podstawie tekstu Mirosław Glińskiego w Gedanopedii.
Ilustracje: Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska, Muzeum Gdańska.