Kupiec i botanik. Urodził się w Gdańsku, jako syn kupca Jakoba Breyna i Anny z domu Moorman, pochodzących z Antwerpii. Rodzina należała do uchodźców religijnych ze względu na wyznawany kalwinizm. Uczył się w Gimnazjum Akademickim w Gdańsku, gdzie zetknął się z Christianem Mentzelem i odbywał z nim pierwsze wyprawy badawcze. W czasie praktyk kupieckich w Lejdzie, uczęszczał na tamtejszy uniwersytet jako wolny słuchacz, interesując się szczególnie botaniką.
Po nagłej śmierci ojca, był zmuszony przejąć rodzinny interes w Gdańsku. W roku 1655 ożenił się z Sarą Rogge. Po latach wrócił do swoich pasji naukowych. Założył drukarnię, w której wydawał własne dzieła. Współpracował z najlepszymi rysownikami i rytownikami gdańskimi, m.in. Andrzejem Stechem oraz botanikami z różnych stron świata. Odrzucił ofertę stanowiska profesora na Uniwersytecie w Lejdzie i w 1668 jako kupiec uzyskał w Gdańsku prawa obywatelskie.
Utrzymywał żywe kontakty z przedstawicielami holenderskiej nauki i ogrodów botanicznych oraz z botanikami z wielu krajów. Założył w Gdańsku ogród botaniczny i muzeum przyrodnicze, gromadząc bogaty zielnik i księgozbiór (rozwijany później przez syna, zawierał w 1765 roku 4900 tomów). Opisywał w nim i dokumentował na ilustracjach rośliny egzotyczne, które w tym celu sadził i uprawiał w ogrodzie. Od znajomych z Holandii, w tym także botaników i urzędników pracujących w służbie kolonialnej, otrzymywał arkusze zielnikowe, nasiona, bulwy i cebule roślin egzotycznych oraz ich ryciny i akwarele. Gromadził także skamieniałości, minerały i muszle. Chociaż Breyne zajmował się głównie roślinami egzotycznymi, to w jego dziele Exoticarum aliarumque… (1677) wymienione i zilustrowane zostały również gatunki występujące w Prusach Królewskich. Niektóre podawane przez Breynego gatunki były nowe dla gdańskiej flory, inne przytaczał za dziełem Johannesa Loesela. W Prodromus… z 1680 roku Breyne opisał ogrody botaniczne Holandii, ale znalazły się tu także wzmianki o wybranych gatunkach flory Prus. Część zbiorów zielnikowych Breynego, obejmująca trawy z okolic Gdańska, została opisana w pracy pt. Agrestographia Johanna Scheuchzera (1719). Nie wiadomo nic o lokalizacji i rozmiarach ogrodu Breynego, w którym eksperymentował, sadząc rośliny zarówno z okolic Gdańska, jak i egzotyczne. Podczas obserwacji botanicznych dokumentował zmienność roślin, zakładając że przyczyna jej zwykle jest wewnętrzna i tkwi już w nasieniu, tym samym polemizując z poglądami Roberta Morisona, angielskiego botanika, zakładającego, że przyczyną zmian są zawsze czynniki zewnętrzne. Prowadził też eksperymenty nad odżywianiem się roślin, sadząc nasiona w różnych warunkach glebowych. Przeprowadzał również doświadczenia z wysiewaniem nasion w różnym wieku.
Na pracach Jakoba Breynego opierał się wielokrotnie Karol Linneusz. W efekcie niektóre gatunki, jak np. jaskier kaszubski (Ranunculus cassubicus), otrzymały od niego nazwę odnoszącą się do nazwy obszaru, na którym Breyne na te rośliny natrafił. Nazwisko Breynego zostało przez Johanna Reinholda Forstera i Georga Forstera upamiętnione w nazwie naukowej rodzaju Breynia, zaliczanego w zależności od ujęcia do rodziny liściokwiatowatych lub wilczomleczowatych. Na cześć Breynego nadano także nazwy dwóm gatunkom z rodziny bobowatych: Monopetalanthus breynei i Gilbertiodendron breynii.
Tekst za: www.wikipedia.pl
