Polecamy katalogi wystaw o dziedzictwie ewangelicyzmu, które można było oglądać w Muzeum Narodowym w Gdańsku i Muzeum Okręgowym w Toruniu.
Katalog „Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina Lutra” wydany przez MNG jest dwutomowy. Pierwszy tom zawiera dwanaście esejów napisanych przez wybitnych badaczy dziedzictwa protestantyzmu w Polsce i liczy 290 stron.
To obszerna publikacja, pod redakcją naukową prof. dr hab. Edmunda Kizika i dr hab. prof. UG Sławomira Kościelaka obejmuje w swych rozważaniach obecny stan wiedzy nad złożonymi stosunkami wyznaniowymi w Gdańsku oraz oddziaływanie idei reformacyjnych na kształtowanie się religijności i życia jego mieszkańców. Szeroko analizowany jest wpływ kształtującej się wiary ewangelickiej na naukę, edukację, sztuki piękne, architekturę, muzykę. Poruszane są też kwestie finansowania i zarządzania sferami spraw materialnych i duchowymi w mieście.
Eseje te są znakomitym rozszerzeniem wiedzy przekazywanej zwiedzającym na wystawie za pomocą eksponowanych szczegółowo opisanych dokumentów, starodruków i dzieł sztuki. Pierwsze eseje omawiają genezę i początki reformacji w Europie i w Rzeczypospolitej, następnie w Gdańsku, stosunki polityczne miedzy włodarzami Gdańska a królami polskimi, zmierzanie do ustanowienia luterańskiego porządku w mieście. Klika esejów dotyczy sztuki – opisywane są formalne inspiracje malarzy i rzeźbiarzy, którzy prężnie działali w Gdańsku, otrzymując liczne zamówienia o Rady Miasta. Omawiana jest także rola malarstwa i muzyki w służbie głoszenia Słowa Bożego. Autorzy tekstów analizują stosunki wyznaniowe w mieście i regulujące je przepisy, polemiki między luteranami i kalwinistami, dbałość o czystość teologiczną głoszonych zasad wiary, zwalczanie herezji, a także wzajemną tolerancję i nietolerancję wyznaniową.
Poniżej spis esejów:
- Edmund Kizik, Sławomir Kościelak U źródeł reformacji w Europie i w Rzeczypospolitej
- Wojciech Kriegseisen Protestantyzm w Rzeczypospolitej szlacheckiej
- Sławomir Kościelak Dzieje wyznaniowe Gdańska od XVI do początku XIX wieku
- Michael G. Müller Między niemieckim konfesjonalizmem a polską tolerancją. Konflikty wyznaniowe między luteranami a ewangelikami reformowanymi w Gdańsku w drugiej połowie XVI wieku
- Edmund Kizik Prawo i administracja Kościoła luterańskiego w Gdańsku i na terytorium wiejskim miasta w XVI–XVIII wieku
- Jacek Tylicki To, co widzimy: Inspiracje formalne gdańskiego malarstwa i rysunku XVI–XVIII wieku
- Antoni Ziemba To, czego nie widzimy: Protestanckie kontrowersje wyznaniowe w malarstwie i rzeźbie gdańskiej w latach 1590–1620
- Piotr Birecki Architektura i wyposażenie kościołów protestanckich w Gdańsku i na jego wiejskim terytorium
- Jacek Kriegseisen Rzemiosło artystyczne w liturgii kościołów protestanckich w Gdańsku i Prusach Królewskich
- Maria Otto Z dziejów gdańskiej literatury kaznodziejskiej w XVII–XVIII wieku
- Piotr Kociumbas Muzyka kościołów protestanckich w nowożytnym Gdańsku
- Edmund Kizik, Sławomir Kościelak Finansowanie kościoła luterańskiego w Gdańsku i wiejskim terytorium miasta od drugiej połowy XVI do początku XIX wieku
Drugi tom to katalog dzieł prezentowanych na wystawie w Zielonej Bramie, jak również tych, które ze względów technicznych i konserwatorskich nie mogły się na niej znaleźć. Na blisko 400 stronach czytelnik znajdzie opisy 152 eksponatów. Publikacja prezentuje najwyższy poziom edytorski – posiada twardą oprawę, a wiele dzieł reprodukowanych jest na całych stronicach. Książkę można nabyć w sklepach MNG przy ul Toruńskiej 1 oraz w oddziale MNG Zielona Brama przy Długim Targu 24. Cena dwóch tomów 90 zł.
Katalog wydany przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika – Bibliotekę Uniwersytecką w Toruniu zatytułowany „Reformacja w Toruniu. Wpływ kultury ewangelickiej na rozwój miasta” zawiera cztery eseje oraz część katalogową i liczy 286 stron. Poniżej spis esejów:
- Janusz Małłek Reformacja i protestantyzm w Torunia w latach 1521-4817
- Piotr Birecki Na drodze do zbawienia. Życie toruńskiego luteranina między chrztem a pogrzebem
- Piotr Birecki Sztuka w służbie toruńskiego protestantyzmu
- Jarosław Kłaczkow Kościoły ewangelickie w Toruniu w XIX i XX wieku
Książkę w cenie 60 zł można nabyć drogą internetową:
http://wydawnictwo.umk.pl/pl/products/4163/reformacja-w-toruniu-wplyw-kultury-ewangelickiej-na-rozwoj-miasta-katalog-wystawy-w-muzeum-okregowym-w-toruniu
