EWANGELICKIE DZIEDZICTWO
W GDAŃSKU I NA POMORZU

Celem autorów strony reformacja-pomorze.pl jest prezentacja kilkusetletniego dziedzictwa społeczno-kulturalnego społeczności luterańskiej i kalwińskiej w Gdańsku oraz roli tej społeczności w rozwoju miasta i regionu na przestrzeni stuleci. Witryna przede wszystkim dokumentuje wydarzenia Jubileuszu 500-lecia Reformacji, które miały miejsce w 2017 roku, ale też zawiera wiele opracowań na temat historii protestantyzmu w Gdańsku i na Pomorzu [historia/opracowania historyczne], zasłużonych i sławnych ewangelików [historia/sławni ewangelicy] oraz poewangelickich zabytków [historia/miejsca]. Na stronie publikowane są teksty historyków – pracowników gdańskich i toruńskich instytucji naukowych i kulturalnych.


OBCHODY JUBILEUSZU

W 2017 roku, w ramach Jubileuszu 500-lecia Reformacji pod hasłem „Ewangelickie dziedzictwo w słowie, życiu i obrazie” odbyło się w Trójmieście wiele wydarzeń, których Honorowymi Patronami byli: Mieczysław Struk – Marszałek Województwa Pomorskiego, Paweł Adamowicz – Prezydent Gdańska i Jacek Karnowski – Prezydent Sopotu. Program Obchodów był realizowany przez Diecezję Pomorsko-Wielkopolską Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP we współpracy z Muzeum Narodowym w Gdańsku, Muzeum Historycznym Miasta Gdańska, Uniwersytetem Gdańskim, Nadbałtyckim Centrum Kultury, Polską Filharmonią Bałtycką oraz wieloma innymi instytucjami naukowymi i kulturalnymi regionu. Nad całością czuwał komitet organizacyjny, w którego skład z ramienia Diecezji weszli: ks. bp Marcin Hintz, ks. Marcin Pilch, prof. Jan Iluk oraz Dominika Gzowska.

Muzeum Narodowe przygotowało wystawę „Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina Lutra”. Celem ekspozycji było ukazanie pełnego obrazu różnych konfesji oraz ich wpływu na życie polityczne i społeczne, a także na codzienne życie gdańskiego patrycjatu, mieszczan i plebsu. Prezentacja dziejów ewangelicyzmu w Gdańsku objęła okres trzech stuleci – od XVI do końca XVIII wieku, a więc czasy największej świetności miasta, jego chwały i osiągnięć na wielu polach: ekonomicznym, naukowym i kulturalnym. Na wystawie zgromadzono dzieła sztuki i rzemiosła, obrazujące założenia ideologii i dogmatów reformacyjnych. Wystawie towarzyszył cykl tematycznych wykładów. Partnerami wydarzenia były Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, Archiwum Państwowe w Gdańsku i Biblioteka Gdańska PAN.

W ramach „Projektu Reformacja i ewangelicyzm nad Bałtykiem” Nadbałtyckie Centrum Kultury zorganizowało wiele przedsięwzięć naukowych i kulturalnych. Najważniejszym z nich była konferencja naukowa „Reformacja i ewangelicyzm nad Bałtykiem”, która miała miejsce w Ratuszu Staromiejskim. Odbyły się także wystawy: „Życie i dokonania Jana Bugenhagena”, „Z życia kościołów i protestantów na Pomorzu w XIX i XX wieku” oraz „Sola Scriptura” – o pomorskiej sztuce kościelnej. Wraz z przewodnikami podczas spacerów edukacyjnych i gier miejskich uczestnicy wydarzeń wędrowali szlakiem Reformacji po ulicach Gdańska, odbył się także wyjazd studyjny na tereny Żuław i Powiśla.

W maju 2017 roku odbył się Kongres Reformacyjny, w ramach którego na Uniwersytecie Gdańskim zorganizowano konferencję naukową pt. „Słowo Ewangelii i jego oddziaływanie w tradycji Reformacji XVI wieku”. Łącznie zostało wygłoszonych dwadzieścia referatów w pięciu blokach tematycznych: historia, teologia, filozofia, sztuka i muzyka oraz ekonomia i socjologia religii.

Podsumowaniem Kongresu była debata w gdańskim Ratuszu Głównego Miasta, z udziałem prof. Jerzego Buzka, dr hab. Sławomira Kościelaka, pisarza Pawła Huelle i ks. Bpa Marcina Hintza. Dyskusję poprowadził redaktor miesięcznika „Więź”– Zbigniew Nosowski.

Zapis filmowy debaty jest dostępny na kanale Youtube pod linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=4U7TtvIKTGA

Dopełnieniem Kongresu był Koncert w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej, na którym po raz pierwszy gdańscy filharmonicy wykonali V Symfonię d-moll, op. 107 „Reformacyjną” Feliksa Mendelssohna Bartholdy’ego, skomponowaną w 1830 roku z okazji 300. rocznicy Wyznania Augsburskiego.

We wrześniu 2017 roku Instytut Historii PAN wraz z Instytutem Historii oraz Instytutem Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego przygotował międzynarodową konferencję pt. „Jubileusz Pięćsetlecia Reformacji (1517–2017). Protestantyzm w Prusach Królewskich i Książęcych. Historia – Ludzie – Sztuka – Literatura”. Przedmiotem rozważań naukowców były dzieje i pokłosie Reformacji, zarówno w sferze religijnej, jak i w dziejach państw i społeczeństw, w sztuce, architekturze, literaturze i nauce.

Oprócz tego w programie gdańskich i pomorskich obchodów miały miejsce cykle koncertów o kameralnym charakterze, odbywające się w wielu salach udostępnionych przez organizatorów i partnerów projektu. Opis większości wydarzeń Obchodów 500-lecia Reformacji znajduje się w zakładce „Wydarzenia Jubileuszu”, a zdjęcia – w zakładce „Galeria”.